Nasi w Ameryce

Nasi w Ameryce

Ellis Island, zwana Bramą Ameryki to wyspa w porcie Nowego Jorku, gdzie od 1892 do 1924 r. przybywali imigranci do Stanów Zjednoczonych. Do chwili ostatecznego zamknięcia w 1954 r. wyspa przyjęła około 12 milionów osób z różnych zakątków świata. W tym wielonarodowym kotle nie brakowało Polaków. Przybywali do Ameryki ze wszystkich trzech zaborów. Pierwszym zetknięciem z nowym światem była właśnie wyspa Ellis. Tu poddawano ich badaniom lekarskim, pytano o miejsce urodzenia i miejsce dokąd się udają. Każdy przybywający statek miał założoną osobną kartę pasażerów. W 2001 r. została udostępniona w internecie dokumentacja 25 milionów osób, które przybyły do Stanów Zjednoczonych. Dane zostały odczytane z oryginalnych dokumentów i wprowadzone do bazy danych przez ochotników.

Oczywistym jest, że egzotycznie brzmiące nazwiska, imiona i nazwy miejscowości urzędnicy zapisywali z wieloma błędami. Nowe błędy pojawiały się również podczas wprowadzania danych do internetowej bazy, a źródło ich tkwiło przede wszystkim w tym, że do lat dwudziestych XX w. oryginalne dokumenty wypełniane były ręcznie. Jeśli przyjrzymy się imigrantom urodzonym lub zamieszkałym w Biłce Szlacheckiej to stwierdzimy, że nazwiska ich nie są zbytnio pozmieniane. Wiele błędnych zapisów spotkać można natomiast w samej nazwie miejscowości. Mamy więc w bazie nazwy: Bilka, Bitka, Bidka, Bilkoszlacheckor, Bikasslach, Bilkoszlarherka, Bilka Szlach, Rilka Szloch, Bilz Szlachecka, Bilker Szlachecker i inne. Ta wielość zapisów nie pozwala mieć stuprocentowej pewności, że podana w bazie osoba, urodziła się (mieszkała) właśnie w Biłce Szlacheckiej. Zapisy z bazy trzeba by skonfrontować z parafialnymi księgami metrykalnymi i sprawdzić, czy rzeczywiście w danym roku urodziła się w Biłce dana osoba. W sumie znalazłem 66 osób z Biłki. Bardzo ciekawi mnie, czy ktoś zna ich dalsze dzieje. Czy osoby te wróciły do kraju? Czy pozostały w Ameryce? A może ich potomkowie utrzymują kontakt z potomkami biłczan?

A oto lista osób, które wyjechały z Biłki do Ameryki

Imię i nazwisko rok urodzenia rok przyjazdu do Ameryki

1. Anna Adamska 1890 1913

2. Wojciech Adamski 1911 1913

3. Maria Antoniak 1891 1909

4. Mikołaj Basztabin 1883 1911

5. Mikołaj Basztabin 1882 1912

6. Józef Bąk 1884 1913

7. Michał Bąk 1886 1913

8. Wojciech Borek 1880 1910

9. Wojciech Borek 1883 1923

10. Wojciech Duda 1870 1912

11. Józef Glezner 1869 1913

12. Franciszek Gruszka 1883 1913

13. Franciszek Gruszka 1885 1913

14. Genowefa Gruszka 1894 1912

15. Maria Gruszka 1891 1909

16. Michał Gruszka 1896 1912

17. Stanisław Gruszka 1883 1909

18. Władysław Gruszka 1879 1913

19. Jour(?) Jary 1892 1911

20. Agnieszka Jastrząbek 1886 1912

21. Franciszek Jastrząbek 1867 1913

22. Stanisław Jastrząbek 1911 1912

23. Jan Kałamarz 1896 1912

24. Ludwik Kałamarz 1887 1909

25. Jan Kaniak 1882 1913

26. Piotr Karbowski 1885 1912

27. Józef Karpa 1889 1913

28. Barbara Kasperska 1890 1923

29. Bronisław Kasperski 1922 1923

30. Grzegorz Kasperski 1883 1923

31. Grzegorz Kasperski 1880 1910

32. Józef Kasperski 1875 1910

33. Rozalia Kasperska 1919 1923

34. Wojciech Kasprzak 1884 1910

35. Franciszek Kosydor 1872 1912

36. Bartłomiej Kubów 1896 1913

37. Anton Lewczak 1884 1913

38. Franciszek Marcinków 1883 1910

39. Wawrzyk Marcinków 1872 1912

40. Michał Paczkowski 1880 1911

41. Stanisław Paczkowski 1883 1912

42. Ignacy Paterak 1911 1923

43. Katarzyna Paterak 1888 1923

44. Piotr Paterak 1897 1923

45. Piotr Paterak 1913 1923

46. Jan Płonka 1879 1909

47. Maria Sękowska 1892 1910

48. Franz Sękowski 1880 1907

49. Zofia Tyburcza 1901 1921

50. Bolesław Wesoły 1887 1912

51. Bronisława Wesoły 1892 1912

52. Stefania Wesoły 1914 1914

53. Józefa Wierna 1892 1912

54. Katarzyna Wierna 1894 1923

55. Ksenia Wierna 1886 1911

56. Łukasz Wierny 1879 1913

57. Mikołaj Wierny 1874 1912

58. Wojciech Wierny 1877 1911

59. Wojciech Wierny 1892 1923

60. Paweł Wilczyński 1872 1912

61. Michał Winnik 1881 1913

62. Aniela Wojdyła 1894 1923

63. Iwan Wojdyła 1880 1910

64. Jan Wojdyła 1881 1923

65. Maria Wojdyła 1883 1910

66. Michał Żelazny 1885 1910

Biłczanie w Brazylii

Pod koniec XIX w. wiele rejonów polskich ogarnęła tzw. brazylijska gorączka. Ludzie sprzedawali swoje gospodarstwa i wyjeżdżali do lepszego świata. Plotka mówiła, że cesarzowa brazyl?ska zgrzeszyła mocno przeciwko Bogu, chcąc go przebłagać udała się do Papieża z pytaniem, co ma uczynić. Ojciec Święty polecił jej, by swoje cesarstwo zaludniła narodem chrześcijańskim, by ten modlił się za nią. Cesarzowa wybrała więc Polaków, w zamian za modlitwę chce ofiarować osiedleńcom wszystko, czego dusza zapragnie: ziemię, bydło, pieniądze, jedzenie, ubranie. Nic dziwnego, że ludźmi owładnęło pragnienie wyjazdu, pod koniec XIX w. z samej Galicji wyjechało około 25 tysięcy osób. W wyjazdach pomagało chętnym Towarzystwo Świętego Rafała, które powstało we Lwowie w lutym 1895 r. Jego przedstawiciele wymieniali emigrantom gotówkę na liry i marki, zaopatrywali ich w dokumenty i karty okrętowe, a później pomagali dojechać do Udine. We Włoszech emigrantów przejmował współpracujący z Towarzystwem Świętego Rafała Silvio Nodari, ekspediował ich do Genui, wymieniał liry na brazylijskie milrejsy i wsadzał na okręt do Brazylii. Wychodźcy przybywali do Rio de Janeiro, tu mogli liczyć na opiekę polskich księży, a także polonijnego Towarzystwa im. Tadeusza Kościuszki (ciekawostką jest, że założycielem polskiej organizacji w Brazylii był pochodzący z podopolskich Siołkowic Sebastian Woś, który w 1867 roku uciekł tam przed służbą w pruskiej armii). Z Rio byli rozsyłani do różnych części Brazylii, gdzie otrzymywali własne gospodarstwa. Pierwsza partia emigrantów wyjechała ze Lwowa 24 kwietnia 1895 roku, a jej trzon stanowili mieszkańcy Biłek Szlacheckiej i Królewskiej. Oto jak opisuje pożegnanie i wyjazd gazeta Związek Chłopski (nr 12 z 11 maja 1895 r., s. 101-102):

Po przybyciu do Brazylii biłczanie osiedlili się razem, informację o tym można znaleźć w liście wysłanym do Polski przez Marcina Bigasa.

Jednym z emigrantów z Biłki Szlacheckiej był Walenty Rodycz, który wyjechał wraz z żoną Katarzyną (z domu Kasperską) i dwójką dzieci.

Brazylia 1940 r. siedzą: Walenty Rodycz z żoną Katarzyną (z domu Kasperską), stoją: ich córka Rozalia z mężem Stanisławem Kizymą

Potomek Walentego, Wiliam napisał książkę o emigrantach z Brazylii. Od niego dostałem spis mieszkańców COLÔNIALUCENA w latach 1895-96. Na tej podstawie można było ustalić, jacy mieszkańcy Biłek osiedlili się tam. Oto lista (w nawiasie pisownia oryginalna):

Marcin Bigas (Bigas, Martin) - 37 lat, syn Gabriela i Anny (z domu Rutka), jego żona Agnieszka - 34 lata, z domu Kubów (córka Stanisław i Barbary Wojdyła); dzieci: Albert - 12 lat; Filomena ? 10 lat; Maria ? 8 lat; Franciszek ? 5 lat; Józef ? 2 lata;

Michał Borek (Borek, Miguel) - 47 lat, syn Jana i Katarzyny (z domu Wierna), jego żona: Maria ? 40 lat, z domu Kałamarz (córka Filipa i Anny Słociak); dzieci: Katarzyna ? 17 lat; Andrzej ? 12 lat; Tomasz ? 9 lat, Jan ? 5 lat; Stanisław ? 3 lata;

Józef Grzeszczyszyn (Grzeszczeszin, José) ? 36 lat, syn Bartłomieja i Józefy (z domu Dołęga), jego żona: Anna ? 37 lat, z domu Wierna (córka Wawrzyńca i Apolonii Bigas); dzieci: Józefa ? 8 lat;

Grzegorz Rajca (Raica / Raiça, Gregorio) ? 32 lata, syn Marcina i Józefy (z domu Bigas), jego żona: Katarzyna, 28 lat, z domu Lewczak (córka Józefa i Apolonii Kałwa); dzieci: Antonina ? 8 lat; Paulina ? 1 rok;

Walenty Rodycz (Rodycz, Valentin) ? 32 lata, syn Jana i Anny (z domu Górska), jego żona: Katarzyna ? 25 lat, z domu Kasperska (córka Jana i Anny Dołęga); dzieci: Antoni ? 4 lata; Michał ? 1 rok;

Józef Wierny (Wierny, José) ? 45 lat, syn Macieja i Teresy (z domu Kędziera), jego żona: Katarzyna ? 37 lat, z domu Kanada (córka Katarzyny Kanada), dzieci: Maria ? 10 lat; Michał ? 8 lat; Antoni ? 6 lat.

Wymienione wyżej osoby udało się odnaleźć w biłeckich księgach. W spisie mieszkańców były również osoby, których nazwiska wskazywały na biłczan, lecz w księgach nie udało się ich odnaleźć, oto lista:

Stanisław Bigas (Bigas, Stanilsau) ? 20 lat, jego żona: Maria ? 19 lat;

Karol Cap (Cap, Carlos) ? 24 lata, jego żona: Ema ? 22 lata; dzieci: Fryderyk ? 1 rok;

Tomasz Dołęga (Dolenga, Thomaz) ? 32 lata, jego żona: Anna ? 26 lat; dzieci: Jan ? 8 lat; Katarzyna ? 4 lata;

Gabriel Grabowski (Graboski, Gabriel) ? 41 lat, jego żona: Anna ? 41 lat; dzieci: Feliks 18 ? lat; Władysław ? 14 lat; Franciszka ? 3 lata;

Marianna Górska (Gorska, Marianna) ? 70 lat;

Mikołaj Grzeszczyszyn (Grzeszczeszen, Nicolau) ? 32 lata, jego żona: Agnieszka ? 24 lata; dzieci: Michał ? 6 lat; Franciszek ? 3 lata;

Józef Jastrząbek (Jastrzabek, José) ? 37 lat, jego żona: Łucja ? 31 lat; dzieci: Katarzyna ? 13 lat; Anna ? 10 lat; Ignacy ? 7 lat; Michalina ? 2 lata;

Albert Kasperski (Kasperski, Alberto) ? 30 lat, jego żona: Józefa ? 32 lata; dzieci: Rozalia ? 20 lat; Franciszek ? 10 lat;

Anna Kasprzak (Kasprzak, Anna) ? 60 lat ? osiedliła się razem z Józefem i Katarzyną Wiernymi;

Józef Kasprzak (Kasprzak, José) ? 29 lat, jego żona: Filomena ? 26 lat; dzieci: Albert ? 4 lata; Katarzyna ? 2 lata; brat: Antoni ? 16 lat;

Józef Kasprzak (Kaspszak, José) ? 35 lat, jego żona: Katarzyna ? 31 lat; dzieci: Andrzej ? 9 lat; Józefa ? 7 lat; Stanisław ? 3 lata;

Jan Kowal (Kowal, Jo?o) ? 18 lat;

Jan Kucharzów (Kucharzow, Jo?o) ? 44 lata, jego żona: Ewa ? 42 lata; dzieci: Albert ? 10 lat;

Michał Lewczak (Lewczak, Miguel) ? 38 lat, jego żona: Katarzyna ? 30 lat; dzieci: Albert ? 13 lat; Jan ? 6 lat;

Michał Łukaszyński (Lukaszenski, Miguel) ? 20 lat;

Jan Łukaszyński (Lukaszynski, Jo?o) ? 55 lat, jego żona: Rozalia ? 46 lat; dzieci: Michał ? 20 lat; Franciszka ? 18 lat; Marcin ? 16 lat; Jan ? 14 lat; Maria ? 12 lat; Katarzyna ? 10 lat; Ignacy ? 6 lat; Jadwiga ? 3 lata;

Stanisław Niedzielski (Niedzielski, Estanislau) ? 25 lat, jego żona: Julianna ? 22 lata; dzieci: Walenty ? 1 rok;

Piotr Ptasznik (Ptasznik, Pedro) ? 38 lat, jego żona: Zuzanna ? 32 lata; dzieci: Katarzyna ? 10 lat; Maria ? 4 lata;

Franciszek Ratuszyński (Ratuszenski, Francisco) ? 29 lat, jego żona: Rozalia ? 22 lata.

Kaplica pod wezwaniem Świętego Stanisława wybudowana przez emigrantów w miejscowości Itaiopolis - na zdjęciu spotkanie z biskupem.

Czekamy na nowe informacje, Wiliam rodycz szuka rodziny w polsce, może ktoś jest z nim spokrewniony?

Autor tekstu:Krzysztof Kleszcz

W drugiej połowie września 1939 r. do Biłek, Szlacheckiej i Królewskiej, weszli Sowieci. Swoje rządy rozpoczęli od parcelacji majątku Sapiehów i wypędzenia Sióstr Służebniczek. W prowadzonym przez siostry zakładzie dla sierot zrobili internat dla komsomolców i komsomołek. Początkowo rządy Sowietów odbierane były przez niektórych mieszkańców wsi jako pomoc biednym ludziom, nieco później nikt już nie miał wątpliwości, co do ich intencji. Miejscowość została obłożona wysokim podatkiem i obciążona pracami społecznymi przy kopaniu umocnień frontowych. 10 lutego 1940 r. nastąpiła największa deportacja ludności polskiej na Sybir. Wywożono przede wszystkim osoby, które kupiły przed wojną ziemię lub otrzymały ją od państwa w zamian za zasługi. W czasie tej akcji wywieziono 43 rodziny biłeckie (około 200 osób mieszkających w Biłkach lub pochodzących z nich). Świadectwem wywózki jest pamiętnik spisany przez J. Machulaka:

"O Polsko, nasza ziemio ukochana,

w 39 r. cała krwią zalana,
na połowę rozerwana! ...
Nie dość, iż Sowieci i Niemcy Polskę
rozszarpali - Jeszcze tylu biednych
Polaków na Sybir wygnali! ...
W ciasny nas wagon wpakowali,
4 dni przez polską ziemię jechali
i przez szpary wagonów ją tylo żegnali...
O, żegnaj Polsko, żegnaj chato miła
żegnaj ziemio, któraś nas karmiła"

Po wybuchu wojny sowiecko-niemieckiej i wkroczeniu do wsi Niemców (lipiec 1941 r.) zapanowały tu nowe porządki; mieszkańcy znaleźli się pod okupacją niemiecką i dodatkowo uzależnieni zostali od administracji ukraińskiej. Nauczyciele i księża ukraińscy organizowali zebrania, podczas których wmawiano biłczanom, że są spolszczonymi Ukraińcami. Dużą niedogodnością były nakładane przez Niemców kontyngenty w postaci zboża, mięsa i mleka. Następstwem zbyt dużych obciążeń ludności był głód na wiosnę 1942 r. W poszukiwaniu jedzenia mieszkańcy Biłek jeździli na Wołyń. W 1942 r. z inicjatywy mgr Michała Kasperskiego powstają we wsiach odziały AK. Ich działalność nie była ani oczywista, ani prosta; w obu wsiach stacjonowali bowiem niemieccy żołnierze, w Biłce Szlacheckiej było ich około 40, w Królewskiej 12, więc cztery plutony zorganizowane w Biłce Królewskiej (dowódca Stanisław Wojdyła "Stachij") i 12 plutonów w Biłce Szlacheckiej (dowódca Kazimierz Pęcherek, później Henryk Koziński) musiało zachowywać szczególne środki ostrożności. Do najważniejszych zadań polskich oddziałów należała obrona ludności polskiej przed Ukraińcami. Każdej nocy działało pogotowie obronne, wsie strzeżone były przez uzbrojone warty. Chroniony teren powiększał się stopniowo, obroną objęto także polską część Zuchorzyc. Największą akcją chroniącą Polaków przed Ukraińcami była ewakuacja Hanaczowa. Wieś tę UPA atakowała dwukrotnie, pierwszy raz 2 lutego 1944 r. podczas ataku zginęły 63 osoby, drugi raz, 9 kwietnia, zabito 66 osób. Ewakuacja była odpowiedzią na drugi atak Ukraińców. 17 kwietnia biłczanie zorganizowali i przeprowadzili transport 518 osób z Hanaczowa do Biłek. Większość z ewakuowanych przebywała w Biłkach do końca wojny. Prócz mieszkańców Hanaczowa w Biłkach znaleźli schronienie Polacy z Ceperowa, Czarnuszowic, Dziedziłowa, Hermanowa, Hryniowa, Kukizowa, Mikłaszowa, Podlisek i Zuchorzyc. Zadaniem innego rodzaju były akcje odwetowe. Ochotnicy z Biłek brali udział w schwytaniu przywódców UPA w gajówce pod Hermanowem. Akcja udała się dzięki wcześniejszemu wzięciu do niewoli żołnierza ukraińskiego, który w zamian za darowanie mu życia obiecał wskazać miejsce pobytu sztabu i wyjawić hasło. Przywódcy UPA zostali doprowadzeni do Biłki Szlacheckiej, gdzie odbył się sąd polowy. Skazano ich na karę śmierci, wyrok wykonano. Kolejną akcją był atak na Szołomyje - ukraińską wieś, w której stacjonowały odziały UPA. Po każdej z tych akcji Niemcy organizowali ekspedycje karne do Biłek, domyślali się bowiem, że stąd właśnie atakowano Ukraińców. Należący do AK mieszkańcy wsi przygotowywali także odbiory zrzutów broni. Biłecka placówka nosiła nazwę "Kabłąk". W 1944 r. zrzucono w rejon wsi radiotelegrafistkę "Hanię" wraz z radiostacją. Początkowo radiostację umieszczono we Lwowie (z Biłki do Lwowa przeniosły ją narażając życie Stefania Domeredzka i Józefa Słociak) w mieszkaniu pochodzącego z Biłki Franciszka Huńki, a później, gdy lokal we Lwowie był już "spalony", nadajnik wraz z "Hanią" wrócił do wsi. Tu, w stodole Michała Domeredzkiego, wysyłano do końca wojny meldunki dowództwu 1. Frontu Ukraińskiego. Ostatnim zadaniem biłeckiej AK była akcja "Burza". Przez Biłki przebiegała linia obrony niemieckiej. Gdy front się zbliżył biłczanie zaatakowali Niemców, obrzucając ich pozycje granatami. W walce wyróżnili się Michał Kuziemski i Michał Wierny. 23 i 24 lipca do Biłek weszli Sowieci. Ogłosili rejestrację do wojska oraz ewakuację Polaków i Żydów za San. We wsi organizowano mitingi, na których władze zarzucały mieszkańcom sympatie mikołajczykowskie. Pierwszymi ofiarami nowych władz byli wywiezieni na Sybir Jan Kosydor i Michał Kuziemski. Następnie aresztowano Antoniego Kałamarza i Jana Kubowa. Nasiliły się również napady UPA, a nowe władze wcale nie zamierzały objąć biłczan ochroną. Nocą, 7 stycznia, aresztowano 15 osób, rodzinom aresztowanych zabrano ubrania i inwentarz żywy. Wśród aresztowanych byli: Michał Bigas, Stanisław Bigas, Józef Jastrząbek, Franciszek Fiałkowski, Józef Górski, Szczepan Kałwa, Jan Kałwa, Antoni Kałwa, Jan Kasperski, Stanisław Kozłowski, Jan Machulak, Michał Paczkowski, Antoni Sękowski, Franciszek Sękowski i Józef Wierny. Piotrowi Paczkowskiemu, Antoniemu i Franciszkowi Sękowskim udało się uciec, pozostałych wysłano na roboty do kopalni. Władze straszyły, że to samo stanie się ze wszystkimi, którzy będą popierać Mikołajczyka i nie zechcą wyjeżdżać na Zachód. Mimo gróźb chętnych do wyjazdu nie było zbyt wielu. W lutym przyjechał do wsi zastępca Rejonowego Pełnomocnika Tymczasowego Rządu Polskiego Piotr Sender i podczas zebrania wygłosił następujące przemówienie: "trzeba jechać do Polski, bo ona potrzebuje dziś gorących Polaków, nie drewnianych, tam trzeba rąk do pracy. Tutaj jest Ukraina. Dobry Polak jedzie do Polski, każdy wyjeżdżający wolny jest od składania wszelkich danin, opłat, podatków, służby wojskowej. Kto nie pojedzie dobrowolnie do Polski, ten pojedzie przymusowo na Sybir. Mężowie, którzy poszli do Wojska Polskiego, już nie powrócą tutaj do swych żon i dzieci, tylko pozostaną w Polsce, należy więc do nich jechać". I ten apel również nie odniósł spodziewanego skutku. Wtedy administracja sowiecka zaczęła działać. Wysłano do Biłki 200 wezwań do wojska oraz 50 wezwań na roboty do Donbasu. Jedynym wyjściem był wyjazd na Zachód, i ludzie zaczęli się rejestrować w Państwowym Urzędzie Repatriacyjnym, choć byli i tacy, którzy mówili, że nie wyjadą stąd nigdy. Do najbardziej opornych należeli: Jan Gruszka, Władysław Kałamarz, Wojciech Kałwa, Michał Marcinków, Antoni Sękowski i Łukasz Wierny. Ich opór jednak nie na wiele się zdał; 7 kwietnia wyjechała na Śląsk część Biłki Królewskiej, 18 kwietnia wyjechali mieszkańcy najstarszej części Biłki Szlacheckiej - Jasłowic (w czasie szykowania się do wyjazdu cała wieś otoczona była wojskiem, na każdej ulicy był karabin maszynowy), 6 i 9 maja wyjechały kolejne części Biłki Szlacheckiej. Ostatni transport wyjechał 11 maja. Polska Biłka Szlachecka i polska Biłka Królewska przestały istnieć.

91 ROCZNICA NAPADU UKRAINCÓW NA BIŁKĘ SZLACHECKĄ

W niedzielę 24 listopada 1918 roku na Biłkę Szlachecką napadli Ukraińcy. Walki były ciężkie i przyniosły duże straty. Ukraińcy spalili 98 gospodarstw, w obronie wsi zginęło 45 osób, zaś 22 zostały ranne. Wtedy też uprowadzono księdza Adama Hentschela, rozstrzelanego przez Ukraińców w Kurowicach 29 grudnia. W 1938 r. naprzeciw kościoła w Biłce odsłonięto pomnik z następującą dedykacją: "Ks. Adamowi Hentschelowi i Braciom Chłopom Poległym za Polskę Dnia 24.XI.1918 r., Gromada Biłka Szlachecka pomnik ten postawiła w 1938 r. " Na pomniku były wypisane nazwiska 40 osób:

Józef Fiałkowski lat 20; Jan Paczkowski lat 22 ; Marcin Góral lat 33; Stanisław Marcinków lat 24; Michał Sitnik lat 53; Antoni Goliszewski lat 22; Antoni Borek lat 20; Katarzyna Fiałkowska lat 66; Jan Jastrząbek lat 36; Wawrzyniec Kubów lat 41; Ewa Trzcińska lat 19; Stanisław Lewczak lat 23; Wojciech Lewczak lat 21; Józef Wesoły lat 70; Franciszek Związek lat 25; Józef Kowalski lat 22; Wincenty Sękowski lat 52; Piotr Sękowski lat 13; Władysław Sękowski lat 11; Franciszek Sękowski lat 38; Jan Kułak lat 65; Adolf Skłodowski lat 27; Mikołaj Wierny lat 43; Maria Wilk lat 19; Wojciech Płonka lat 72; Wojciech Kasperski lat 48; Józef Kasperski lat 23; Władysław Kasperski lat 16; Filomena Kasperska lat 55; Leon Kasperski lat 20; Stanisław Kasperski lat 21; Michał Furtak lat 19; Józef Hemon lat 28; Józef Kasprzak lat 27; Władysław Sajewicz lat 47; Józef Gruszka lat 60; Kazimierz Kałwa lat 45; Józef Podkowa lat 49; Barbara Podkowa lat 46; Augustyn Podkowa lat 10.

Pamiętajmy o nich.

Tekst: Krzysztof Kleszcz

Wykaz osób, poległych w II wojnie światowej

Henryk Bigas

Wojciech Calak

Tomasz Cisiński

Franciszek Dąbrowski

Antoni Domerecki

Michał Domeredzki

Franciszek Gruszka

Andrzej Hreczuch

Józef Jabłoński

Wojciech Jarocki

Jan Jary

Józef Jastrząbek

Józef Juszczyszyn

Antoni Karpa

Michał Karpa

Antoni Kasperski

Jan Kasperski

Józef Kasprzak

Władysław Koprowski

Paulina Kubów

Władysław Kubów

Wojciech Kubów

Michał Kwaśniowski

Jan Lewczak

Antoni Marcinków

Wojciech Popów

Stanisław Rodycz

Piotr Rogoziewicz

Jan Tłusty

Antoni Wierny

Władysław Wierny

Jan Wojdyła

Mieczysław Zakałek

Władysław Kubów z Biłki Szlacheckiej bohaterem Starachowic

Wielkie było moje zdziwienie, gdy jakieś dwa miesiące temu zadzwonił do mnie pracownik Urzędu Miasta w Starachowicach, pan Adam Brzeziński i spytał, czy pomogę mu w odnalezieniu rodziny Władysława Kubowa. Od słowa do słowa i okoliczności sprawy stawały się coraz jaśniejsze. Dowiedziałem się, że Władysław Kubów zginął w 1939 r. jako żołnierz Wojska Polskiego w obronie Starachowic i został pochowany na tamtejszym cmentarzu. Wraz z nim spoczęli w osobnych grobach inni żołnierze września: Alfons Lamkowski, Adam Drozd, Franciszek Labuda, Stanisław Treska i Alfons Lemkowski. Cechą wspólną wszystkich nagrobków były błędnie zapisane nazwiska żołnierzy. Na grobie Władysława widniało nazwisko Kubur. Z zachowanej dokumentacji wynikało jednak, że Władysław Kubur urodził się w Biłce Szlacheckiej w 1916 r. Panu Adamowi Brzezińskiemu, z wykształcenia historykowi, dzięki kontaktom z Polskim Czerwonym Krzyżem udało się odtworzyć prawdziwe nazwiska poległych w obronie Starachowic. Wtedy właśnie dotarł do mnie z prośbą o pomoc w odnalezieniu rodziny. W związku z 70. rocznicą rozpoczęcia II wojny światowej władze miasta przygotowały bowiem uroczysty pochówek żołnierzy września. Na podstawie zachowanej w Grodźcu dokumentacji z biłeckiej parafii udało się ustalić, że Władysław Kubów urodził się 11 listopada 1916 r. i był synem Józefa i Marii z domu Cap. Zginął mając 23 lata i nie zdążył założyć własnej rodziny. W księgach można było znaleźć także jego rodzeństwo. Te dane stały się podstawą do dalszych poszukiwań. Dzięki osobom pamiętającym czasy biłeckie dowiedziałem się, że rodzina Józefa i Marii Kubowów mieszkała w Biłce Szlacheckiej na Łysej Górze, w Grodźcu spokrewnione z nią są dwie rodziny noszące obecnie zupełnie inne nazwiska. Również pan Adam Brzeziński odnalazł bratanków i siostrzenice Władysława Kubowa, mieszkających w okolicach Strzelec Opolskich i Brzegu. 6 września odbyły się główne uroczystości Starachowickiego Września, rozpoczęły się one o godzinie 11.00 czuwaniem przy prochach żołnierzy rodzin poległych żołnierzy, o godzinie 11.30 nastąpił przemarsz orszaku pogrzebowego ulicami: Kościelną, Al. Armii Krajowej, Konstytucji 3 Maja, Radomską do Kościoła pod wezwaniem Wszystkich Św., gdzie o godzinie 12.30 odprawiona została Msza Św. Żałobna. Następnie o godzinie. 13.30. kondukt pogrzebowy przemaszerował na Cmentarz Parafialny "Bugaj". Modlitwę nad prochami żołnierzy odmówił ks. pułk. Adam Prus. O godzinie 14.00 odsłonięto Pomnika Żołnierzy Września "Gloria Victis", autorstwa starachowickiego artysty Zbigniewa Adamczyka. Ceremonia pogrzebowa była bardzo uroczysta i odbywała się zgodnie z ceremoniałem wojskowym.

Tekst: Krzysztof Kleszcz

Biłka w obiektywie:

Link 1 Link 4 Link 7

Link 2 Link 5 Link 8

Link 3 Link 6 Link 9

Ciekawe informacje o Biłce Szlacheckiej znajdziesz tutaj...

Nasz Grodziec

Stowarzyszenie